AFGAN GÖÇÜ ARTACAK MI?

Üsküdar Üniversitesi Insan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararasi Iliskiler Bölümü Dr. Ögretim Üyesi Fehmi Agca, Afganistan’dan Türkiye’ye dogru gelen göç dalgasi ve ilgili gelismelere iliskin degerlendirmelerde bulundu.

Tek kutuplu dünya döneminin sona erdigini belirten Dr. Ögretim Üyesi Fehmi Agca, “Amerika’nin süper güçlük konumu bitti. Çok kutuplu dünya düzeni basladi. Burada Çin, Rusya, Hindistan öne çikiyor. Türkiye gibi bölgesel aktörler daha fazla önem kazanacak.” dedi. 

Afganistan neden önemli?

Afganistan’in bulundugu bölgenin tarihin en eski dönemlerinden bu yana hep sömürgeci güçler tarafindan kontrol edilmek istendigini vurgulayan Dr. Ögretim Üyesi Fehmi Agca, sözlerine söyle devam etti:

“Afganistan, imparatorluklar mezarligi olarak bilinir. Önce Büyük Iskender, arkasindan pek çok imparatorluk bu bölgeyi kontrol etmek istemistir. En son Rusya ve ABD müdahale etti, ancak basarili olamadilar. Afganistan neden önemli? Dünya hâkimiyet teorileri vardir. Ingiliz Mackinder’in kara hakimiyet teorisine göre, Hazar Denizi ile Altay Daglari arasinda Afganistan’in kuzeyini kapsayan bölge olan Bati Türkistan dünyanin kalbidir. Kalpgah’a hâkim olan Avrasya’ya, Avrasya’ya hâkim olan dünyaya hâkim olur. Bu bölgenin %95’i Türk’tür. Türk olmayan sadece Tacikler vardir. Afganistan’in güneyi Hint cografyasina girer.  Pestunlar’dan olusur. Mackinder’in kara hakimiyet teorisine karsi, ABD'li Amiral Mahan'in deniz hakimiyeti teorisine göre ise, denizleri kontrol eden, dünyayi kontrol eder. Aslinda bu daha dogrudur. Ingiltere bu teoriye dayanarak Süveys ve Cebelitarik gibi dünyadaki önemli önemli bogazlari ve kanallari elde bulundurarak dünya ticaretinin kontrolünü büyük ölçüde saglamistir.”

Is birligine dayali bir dünya kurulmalidir.

Bazi ülkelerin, devletlerin ve liderlerin dünya hâkimiyet teorisi gütmesinin temelde yanlis oldugunu kaydeden Dr. Ögretim Üyesi Fehmi Agca, “Hakim olamazsiniz. Afganistan’i ele geçirseniz de aslinda dünyaya hâkim olmaniz mümkün degildir. Önemli olan, dünya devletleri arasinda isbirligine ve karsilikli anlasmaya dayali yeni bir ekonomik sistemin ve mali sistemin kurulmasi ve tüm dünya halklarinin topyekûn gelismesidir. Bu yine liberal ekonomik sistemin içerisinde olacaktir.  Sömürgeci zihniyetlerle emperyalist politikalar ile daha iyi bir dünya, daha barisçil, daha demokratik, daha insan haklarina dayali bir dünya kurulamaz. Is birligine dayali bir dünya kurulmalidir.” diye konustu.

Çin, Afganistan’da gücünü artiracak

Halen çok kutuplu bir dünya düzenine dogru gidildigini belirten Dr. Ögretim Üyesi Fehmi Agca, “Çin akilli hareket ediyor ve Afganistan’da askeri gücü ile degil yumusak gücü ile etkinlik saglayarak gücünü arttiracak gibi görünüyor. Çünkü Afganistan Çin’e dogrudan komsudur. Yeni kurulacak Taliban hükümetinin Çin’in mali yardimlarina ve ekonomik yatirimlarina ihtiyaci var. Ayrica Pakistan’in da yardimina da ihtiyaci var. Pakistan Afganistan’in en büyük sinir komsusu. Pakistan’in Afganistan’a komsu olan bölgelerinde de halkin çogunlugu Pestun’dur. Afgan halkinin Pakistan halkiyla, basta dinsel görüs birligi olmak üzere birçok ortak özelligi vardir.” dedi.

Türkiye önlemlerini artirmali 

Türkiye’nin Afganistan’dan gelen göç dalgasina karsi gerekli önlemleri almasi gerektigini belirten Dr. Ögretim Üyesi Fehmi Agca,  “Türkiye kendi içinde gerekli tedbirleri almali ve ayni zamanda Taliban yetkilileri ile görüserek Afganistan’dan Türkiye ‘ye yönelik göçün önlenmesine çalismalidir Türkiye son 20 yilda hudutlarini güçlendirdi. Suriye sinirinda güvenlik duvari ve diger tedbirler tamamlandi. Halen, Iran sinirinin yüksek duvarlar, tel örgüler, çelik teller ve kameralarla ile güçlü güvenlik sistemine kavusturulmasi için çalismalar hizli bir sekilde yürütülmektedir. Su anda güvenlik duvarinin olmadigi bazi noktalardan geçisler olabiliyor, ancak sinirlarimizin genel olarak oldukça etkin bir sekilde korundugunu söyleyebiliriz.

Kaçak geçisleri önlemek için önlemler sikilastiriliyor

Türkiye’nin 2019 yilindan sonra özellikle Afgan mülteciler basta olmak üzere diger ülkelerden gelen mültecilere karsi çok güçlü bir takip, kontrol sistemi uyguladigini ve yakalayip iade ettigini belirten Dr. Ögretim Üyesi Fehmi Agca, “Istatistiklere baktigimizda, 2019 yilinda Türkiye sinirlarindan yasadisi geçis yapan 200 binin üzerinde mülteci yakalanmis, bunlarin büyük kismi ülkelerine iade edilmistir. Sadece 2021 yili içinde 30 binin üzerinde Afganli hudutlardan geçtikten sonra yakalanmis ve iade edilmistir.” diye konustu.